Op aanvraag komen we op basisscholen in de gemeente Apeldoorn langs om een laagdrempelige gastles te geven over afvalvrij en verspillingsvrij leven. Tijdens deze korte les laten we zien hoe leuk en simpel duurzaam leven kan zijn! We vragen dan ook vaak aan de kinderen: “Wat vinden jullie eigenlijk van al die plastic speeltjes en prulletjes die worden uitgedeeld als traktatie? Leuk of… eigenlijk gewoon troep voor de plastic soep?”
Gek genoeg weten kinderen al vanaf groep 3-4 dat deze traktaties – hoe leuk ook, maar vaak heel kort – helemaal niet zo goed zijn voor het milieu, en ze zijn er snel op uitgekeken.
Afvalvrij en bewust trakteren? Het kan!
Het draait om de gebaren, niet de hoeveelheid cadeautjes. Met deze drie basisregels maak je het voor jezelf eenvoudig én duurzaam:
Het gaat om het gebaar, niet de inhoud.
Less is more.
Als je kind ervan geniet, doen anderen dat ook!
Vermijd plastic giveaways zoals bellenblaas, springveren en prullariazakjes die maar kort meegaan. Ook waterpistooltjes en ballonnen mogen dan even leuk zijn, maar zijn belastend voor het milieu en gaan snel stuk.
In plaats daarvan kun je samen met de jarige iets knutselen van hergebruikte materialen en oud papier, of ga samen bakken of een fruitige traktatie maken.
Creatieve en afvalvrije traktatie-ideeën:
Cupcakes: De ideale basis voor eindeloze creaties! 🎂 Houd vegan, glutenvrije en lactosevrije opties bij de hand voor kinderen met intoleranties. Bonus tip voor zoetigheid zonder suiker: bak koekjes of cupcakes gezoet met banaan, peer of agavesiroop.
Fruit op satéprikkers: Gebruik satéprikkers (bamboe of met FSC-keurmerk) voor kleurige fruitspiesjes. Kies voor een zoete traktatie met druiven, meloen, aardbeien, of ga hartig met komkommer, wortel en tomaat. Met een beetje decoratie krijgen kinderen zelfs zin om te proeven! Bonus tip: kies seizoensgroenten en -fruit, bij voorkeur biologisch. (Satéprikkers mogen na gebruik bij het GFT.)
Pannenkoekjes of poffertjes op een spiesje: Bak samen pannenkoekjes en steek ze op een spiesje. Maak er vrolijke lolly’s van!
Doosjes rozijntjes of fruitstukjes: Verpak biologische rozijntjes of gedroogd fruit in een kartonnen doosje en decoreer ze samen. Na de traktatie kan alles zo bij het oud papier om gerecycled te worden.
Snoepjes: Koop (vegan) snoep zonder dierlijke gelatine en met minder suiker.
Activiteit als traktatie: Voor een verrassende twist – spreek met de schooljuf- of meester af dat je kinds verjaardag gevierd wordt met een speciale activiteit. Denk aan langer buitenspelen, samen een spelletje doen in de klas, of extra voorleestijd. Deze traktatie zorgt niet alleen voor minder kosten en stress voor ouders, maar haalt ook meteen de druk weg om “de mooiste” traktatie te regelen. Zo draait het echt om plezier en samenzijn—en blijft de klas afvalvrij!
Extra Inspiratie: Op Pinterest vind je talloze sjablonen voor het decoreren van doosjes en spiesjes!
https://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/10/Tip-Duurzame-traktatie-school.jpg10801080Zero Waste Apeldoornhttps://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/01/Tekengebied-33-kopie.svgZero Waste Apeldoorn2024-10-31 15:09:302024-11-01 17:17:36Duurzame traktatie ideeën voor school
Vitamineboost tegen winterkwaaltjes, toe aan een sapkuur boordevol vitamines, of gewoon zin in een heerlijke dorstlesser, kies voor zero waste sappen! Met een slowjuicer maak je in een mum van tijd gezonde, verse, zero waste sapjes!
Waarom de keuze voor slowjuicer boven een sapcentrifuge?
De slowjuicer perst langzaam het sap van groente en fruit uit, waardoor het sap geconcentreerder is. Bij een sapcentrifuge wordt het sap gescheiden van het pulp door centrifugerende krachten. Het sap uit een sapcentrifuge is daardoor helder en bevat minder vezels. Met een slowjuicer krijg je geconcentreerd sap met meer vezels.
De slowjuicer is ook geschikt voor zachte vruchten zoals bananen, bladgroenten zoals spinazie en harde noten.
De slowjuicer is wel een stuk duurder bij aanschaf dan een sapcentrifuge, maar check eerst het aanbod in lokale kringloopwinkels of (op relatief klein afstand) op Marktplaats!
Een ander alternatief voor de slowjuicer (of sapcentrifuge) is om een blender te gebruiken en smoothies i.p.v. sapjes te maken! Ook weer super gezond!
Tips om je slowjuicer afvalvrij en duurzaam te gebruiken:
De pulp wordt in een apart bakje opvangen, deze kun je nog een keer door de slow juicer doen zodat echt al het sap eruit komt.
De (droge) pulp kun je gebruiken om een groente bouillon te maken
Koop bij voorkeur biologische groenten en fruit, verpakkingsvrij, in het seizoen en lokaal geteeld. Plaats een emmer/teiltje in je gootsteen en vang al het water op dat anders verloren gaat, als je je groenten en fruit afspoelt.
Spoel het apparaat af met alleen koud water. Warm water en/of zeep zijn niet nodig. Let wel op dat je een goede (schone) afwasborstel gebruikt om alle restanten groenten/sap te verwijderen.
Vind je het fijn om het sapje met een rietje te drinken, gebruik een herbruikbaar rietje (RVS of bamboe).
Voeg verse kruiden en specerijen toe aan je sapjes voor extra smaak en een vitaminen-boost!
Je kunt zelf gaan experimenteren en de smaken variëren met verschillende combinaties fruit en/of groenten, of sapjes recepten zoeken op het internet als je liever niet improviseert.
Zie hieronder een van onze favoriete recepten, voor een pittige afvalvrije vitamineboost in de winter.
Pink-Purple juice
2x grote winterpeen uit NL
2x rode biet uit NL
3x sinaasappel (Spanje)
1 stuk (2cm) verse gember
1 stukje (0,5cm) verse kurkuma
Santé!
Wat is je favoriete groenten/fruit combinatie voor een heerlijk sapje? Deel het in de commentaren
In een vorige tip, las je dat lokaal en biologisch eten met het seizoen mee één van de meest duurzame stappen is die je kunt zetten. En natuurlijk nog beter als je je groenten & fruit zoveel mogelijk zonder verpakking koopt. Naast het zelf kweken van groenten en fruit, of die bij de supermarkt, (biologische) markt, of natuurwinkel te kopen, kun je ook kijken naar het aanbod bij streekboerderijen. Tegenwoordig zijn veel opties mogelijk, van kleine markt direct bij de boer, tot groentepakketten, Herenboerderijen, of zelf oogsten op het land! We leggen het uit in deze tip:
Groentepakket op maat
Uiteraard zijn de spelregels bij elke boer/organisatie net even iets anders, dus lees altijd de voorwaarden aandachtig voordat je je aanmeldt voor een groentenpakket abonnement . Over het algemeen, werkt het ongeveer zo:
Het groenten (en fruit) pakket wordt door de organisatie samengesteld en bevat een gevarieerd aanbod van seizoensgroenten. Je eet wat het land op dat moment te bieden heeft en zult ook nieuwe verrassende groenten ontdekken (meestal is een receptenboek meegeleverd).
Het groenten (en fruit) pakket haal je op een bepaalde dag op bij een adres bij jou in de buurt of een zgn. afhaaladres.
De groenten (en fruit) van het groentepakket komen zoveel mogelijk van het eigen land. Bij het samenstellen let de organisatie op de variatie: een kookgroente, groente voor salade, en ook letten ze op kleur en smaak van de groenten.
In de winter wordt het assortiment indien nodig aangevuld met groenten van collega telers in de regio of van een verdeelcentrum, vaak zijn dat biologische groenten (Odin), en zoveel mogelijk van Nederlandse bodem.
Herenboerderij
Een Herenboerderij is een plaats waar leden en hun boer elkaar ontmoeten en waar mooie initiatieven ontstaan. Recepten worden uitgewisseld, workshops en lezingen verzorgd, leuke kinderactiviteiten georganiseerd en rondleidingen gegeven. (De organisatie) Herenboeren en hun boer werken zo duurzaam mogelijk, en dat zie je terug op het land. De bodemkwaliteit verbetert, de natuur ontwikkelt en het landschap herstelt zich. Zo is het voor mensen, planten én dieren een fijne plek om te zijn. Herenboeren runnen met elkaar een bedrijf. Hun boer zorgt voor voldoende duurzaam en kwalitatief goed voedsel en krijgt daarvoor een prima salaris. Zo maken de Herenboeren werk van een eerlijk, door mensen gedragen en bovenal toekomstbestendig voedselsysteem. In de omgeving van Apeldoorn vind je 2 Herenboerderijen (Zie links hieronder)
Zelf oogsten
Wil je graag gezonde, lokaal geproduceerde voeding voor een betaalbare prijs? Maakt het versaanbod in de supermarkt je niet blij? Heb je altijd gedroomd van een moestuin, maar heb je geen groene vingers of te weinig tijd? En wil je wel genieten van zelf oogsten en plukken? Dan is de zelfoogsttuin misschien ook iets voor jou! Naast kruiden en bloemen kun je in een zelfoogsttuin de meest verse groenten zelf oogsten. De boer zorgt voor het land, maar het zijn ook een beetje jouw groenten. Zodra ze oogstrijp zijn krijg je een bericht en kun je je eigen worteltjes, kolen of pompoenen uitzoeken.
Hoe het werkt:
De meeste zelfoogsttuinen werken op basis van een (jaarlijks) lidmaatschap of abonnement in ruil voor een deel van de oogst. De tuinder laat via infoborden, vlaggen en social media weten wat er die week geoogst mag worden. Wekelijks kun je langs komen voor verschillende groenten, een bosje kruiden en een bakje fruit. Het oogstseizoen duurt ongeveer van mei tot oktober-november.
De vele voordelen van zelf oogsten:
Vers, gezond en lekker: je weet wat je eet en wat er met dat voedsel gebeurt voordat het op jouw bord belandt. Je leert welke groenten wanneer groeien en hoeveel tijd, aandacht en energie hierin gaat zitten. Korte voedselketen: je vermindert aanzienlijk het aantal voedselkilometers; wat je plukt kan minuten later al op je bord liggen. Je groenten gaan ook langer mee dan groenten uit de supermarkt. Sociaal gebeuren: je ervaart hoe leuk het is om zelf te oogsten op een fijne plek, om even te ontspannen in de buitenlucht. Je hebt direct contact met de boer(in), vrijwilligers en zelfoogsters; die waarschijnlijk graag pluktips en recepten met je delen. Beter voor het milieu: je draagt bij aan een betere aarde. Veel zelfoogsttuinen zijn biologisch of biodynamisch, telen met respect voor de natuur en verrijken de bodem en biodiversiteit. Dit wordt ook wel regeneratieve landbouw genoemd. Zelf oogsten voorkomt verpakkingsmateriaal en dus (plastic) afval. Minder voedselverspilling: Je oogst wat je nodig hebt. Je leert je eten (nog meer) waarderen en het eten heeft een rijkere smaak. Heerlijk is eerlijk: de boer krijgt een eerlijker loon. Risico’s en opbrengsten worden gedeeld met plukkers/oogsters die vooraf een abonnement afsluiten.
Rechtstreeks bij/van de boer
Natuurlijk kun je ook gewoon ervoor kiezen om losse producten te kopen bij boerderijwinkels in jouw buurt, zonder abonnement of lidmaatschap. In de links hieronder vind je een overzicht van streek boerderijen en ook landelijke organisaties. Ontdek een grote lijst van boerderijwinkels in Nederland, met verse groenten, fruit, kruiden en lokale producten, allemaal binnen handbereik. (En steeds meer van deze winkels bieden bezorgservice).
Neem je eigen verpakking mee!Foto: Herenboeren.nlFoto: Stadsakkers,nlFoto: Pluktuin ApeldoornFoto: De WarmoezerijFoto: Moestuin HavenparkVolkstuin
https://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/05/Tip-vers-van-het-land.jpg10801080Zero Waste Apeldoornhttps://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/01/Tekengebied-33-kopie.svgZero Waste Apeldoorn2024-05-02 21:35:132024-05-05 14:24:01Groenten, Fruit en Bloemen: vers van het land! 🥬🥕🍅🍓💐
Verpakkingsvrij en duurzaam je boodschappen doen? Appeltje-eitje met onze tips!
Groenten en Fruit: Denk vooral in korte keten!
Lokaal en biologisch eten met het seizoen mee is één van de meest duurzame stappen die je kunt zetten. En natuurlijk koop je je groenten & fruit zoveel mogelijk zonder verpakking. Een tijd geleden deelde Tiphaine deze anekdote op onze socials: “Vroeger, toen ik nog niet zo zeer bezig was met een duurzame leefstijl, kocht ik zoete aardappelen wanneer ik er zin in had, uit de supermarkt, per vliegtuig uit Zuid-Amerika gevlogen en vol pesticiden bespoten.” -> De eerste kleine duurzame stap was om een biologische variant te kopen. -> De volgende stap was om de biologische zoete aardappelen alleen te kopen wanneer ze in Nederland werden geteeld. -> Tegenwoordig kweekt ze ze zelf in de moestuin. Lokaal, biologisch en in het seizoen. (H)Eerlijk. 👌🌍💚”
Kleine stapjes – Grote (positieve) impact
Zomaar een voorbeeld van kleine stapjes die je kunt zetten voor een klimaatbewuster bestaan: anders eten en anders je groenten en fruit kopen of zelf je groenten en fruit telen. Natuurlijk, niet iedereen heeft een eigen tuin of groot balkon, maar je kunt bijvoorbeeld ook denken om je aan te sluiten bij een moestuinvereniging (‘eigen’ tuin) of bij een moestuin buurtinitiatief (vrijwilligerswerk). In de gemeente Apeldoorn zijn er diverse moestuin verenigingen en initiatieven te vinden (zie voor meer informatie: Lokale duurzame initiatieven).
Vers van het land
Heb je geen groene vingers, geen tijd/zin om te tuinieren en/of koop je liever je groenten en fruit vers van het land? Kies dan liever voor seizoensgebonden producten die duurzaam, biologisch en/of lokaal zijn geteeld. Let op de bordjes met het land van oorsprong bij de natuurwinkel en in de supermarkt, of ga naar de (biologische) markt, of koop/bestel je groenten bij een lokale boerderij of coöperatie (zie voor meer informatie: Lokale duurzame initiatieven).
Fork Ranger
Soms kan het best ingewikkeld zijn om goed geïnformeerd de juiste keuze te maken qua voeding. Gelukkig zijn er mensen die heel veel tijd stoppen in onderzoek en dat in een handige (gratis) app zetten, zoals de app ‘Fork Ranger‘. Deze app helpt je om het zo makkelijk mogelijk te maken om klimaatvriendelijk te eten. Ze gebruiken data en storytelling om te laten zien welke keuzes het meeste uitmaken en ontwikkelen makkelijke recepten om kennis in praktijk te brengen.
Too Good To Go & geredde groenten & fruit
Het beste kies je dus voor lokale producten uit de volle grond (of uit het land, of uit de EU). Als consument heb je invloed op het aanbod. Niet voor niets wordt er gezegd dat je elke dag met je portemonnee stemt op de wereld die je graag wilt hebben: hoe minder van bepaalde producten (bij voorbeeld uit verre landen) worden verkocht, hoe minder besteld wordt door de winkelier. Het is in niemands belang om producten uit ver te laten komen als ze toch worden verspild. Dit gezegd hebbende, groenten en fruit staan op de top 3 van het meeste verspilde soort voedsel in Nederland. Door groenten en fruit uit de kortingbak “Tegen voedselverspilling”, via een TooGoodToGo aanbieding, of bijvoorbeeld door je aan te melden als ‘soldaat’ van de No Waste Army kun je groenten en fruit redden die anders worden verspild.
Groente en fruit netten & zakjes
De meeste groenten en fruit kun je op de markt en zelf in sommige supermarkten en natuurwinkels gewoon los in een mand (en op de band bij de kassa) doen. Als je liever de groenten en fruit inpakt, kun je ervoor kiezen om herbruikbaar/wasbaar zakjes en netjes te gebruiken. Hiermee vermijd je veel verpakkingsafval. Herbruikbare zakjes en netjes, zijn (zeer) stevig maar licht in gewicht, verkrijgbaar in allerlei kleuren, vormen en maten, ook in verschillende materialen: (bio)katoen, nylon. Wasbaar op 30 °C in de wasmachine, doe ze liever niet in de droger want ze kunnen krimpen. Als je een beetje handig bent met een naaimachine, kun je ze ook zelf maken, van oude lakens bijvoorbeeld. Zorg er alleen voor dat je een niet al te zwaar materiaal gebruikt want in sommige winkels (en supermarkten) kun je niet de weegschaal resetten (“tarreren“), en betaal je dus het gewicht van het zakje zelf mee met de inhoud. Bonus Tips voor je eigen verpakking:
Kies liever voor een plasticvrij variant, want nylon zakjes laten microplastics los tijdens gebruik en tijdens het wassen.
Doe fruit en groenten die wat zachter zijn en snel kunnen beschadigen, in een bakje (kunststof/RVS) – maar let op dat je het gewicht van het bakje niet meeweegt. Dus weeg eerst de groente of het fruit los om de prijs te bepalen en stop het daarna in je bakje.
Zero Waste Wandeltour
Is winkelen met je eigen verpakkingen nieuw voor je en weet je niet zo goed wat daarin mogelijk is, of voel je nog een drempel om dat te gaan doen? We nemen je dan graag eens mee op “zero waste wandeltour”. Tijdens de tour laten onze lokale Zero Waste helden zien waar je terecht kan met je eigen verpakkingen en hoe makkelijk en gewoon dat is. Deze wandeltours worden een paar keer per jaar georganiseerd en zien er zo uit: https://www.youtube.com/watch?v=OrOai3UmDvc Abonneer je op onze maandelijkse nieuwsbrief, houd de agenda in gaten of stuur ons een mailtje als je een zero waste wandeltour in Apeldoorn wilt volgen.
Eigen verpakking welkom
Over het algemeen mag je losse producten kopen met je eigen verpakking, het kan soms gebeuren dat een winkelier het zelf niet fijn vindt omdat hij/zij het niet hygiënisch vindt. Je kunt het altijd aan de winkelier vragen, of letten of je een sticker op de winkelruit of marktkraam ziet. Om de drempel te verlagen voor klant EN winkelier, heeft Zero Waste Nederland namelijk een sticker ontworpen met daarop te tekst “Neem gerust je eigen verpakking mee”. Bij veel winkels en marktkramen in heel Nederland wordt zo duidelijk aangegeven via deze raamsticker dat de winkelier het heel normaal vindt als je je eigen verpakkingen meeneemt. In Apeldoorn hebben we deze winkels in kaart gebracht: https://tinyurl.com/4vs85vsw Wil je als winkelier of marktkraamhouder binnen de gemeente Apeldoorn zo’n sticker op je winkelraam of marktkraam opplakken? Stichting Zero Waste Apeldoorn heeft een aantal stickers op voorraad, je kunt een sticker via de mail aanvragen: info@zerowasteapeldoorn.nl.
https://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/05/Tip-Groenten-Fruit-korte-keten.jpg10801080Zero Waste Apeldoornhttps://zerowasteapeldoorn.nl/wp-content/uploads/2024/01/Tekengebied-33-kopie.svgZero Waste Apeldoorn2024-05-02 21:28:112024-05-03 09:52:26Groenten en Fruit: Denk vooral in korte keten!
